Bản vẽ cơ khí đóng vai trò như “ngôn ngữ” để mô tả chi tiết cấu tạo, đặc điểm và cách thức vận hành của máy móc, thiết bị. Vì vậy, đọc hiểu bản vẽ cơ khí là kỹ năng quan trọng để sinh viên sản xuất thành công sản phẩm của mình.

Tại sao biết cách đọc bản vẽ cơ khí lại quan trọng?

• Bản vẽ cơ khí được dùng để thể hiện các chi tiết, đặc điểm của một loại máy móc, hệ thống. Đôi khi, nó dùng để mô tả một chi tiết máy móc riêng biệt nào đó.
• Bản vẽ cơ khí sẽ giúp mọi người nắm được cấu tạo, đặc điểm cũng như cách vận hành của máy móc.

Những yêu cầu cần thiết để biết cách đọc được bản vẽ cơ khí

• Muốn đọc được một bản vẽ cơ khí, mọi người cần có đầy đủ những kiến thức liên quan tới hình học, họa hình và vẽ kỹ thuật. Ngoài ra, nắm được những nguyên lý, đặc điểm của các chi tiết máy cơ khí hoặc có kinh nghiệm thực tế tại các xưởng cơ khí thì chắc chắn rằng việc học hiểu, phân tích hình dạng, chi tiết trong bản vẽ sẽ đơn giản hơn.

Hướng dẫn cách đọc bản vẽ cơ khí chính xác nhất

Bước 1: Xem thông tin tổng quan về bản vẽ và đọc nội dung trong khung tên

• Đọc các thông tin tổng quan được ghi chú trong bản vẽ. Đó chính là những thông tin như: tên chi tiết, vật liệu, số lượng, khách hàng nào đặt, yêu cầu bề mặt, tỷ lệ biểu diễn… Các thông tin này được đóng khung ghi chú ở góc dưới bên phải của bản vẽ cơ khí.

• Những thông tin đó sẽ giúp bạn nắm sơ qua đặc điểm của bản vẽ. Để có thể dễ dàng mường tượng  hình dạng, nguyên lý, tính năng làm việc và những đặc điểm cơ bản của chi tiết. Từ đó, đảm bảo việc đọc thông tin của các hình chiếu trong bản vẽ ở bước tiếp theo được dễ dàng hơn

Bước 2: Cách đọc bản vẽ cơ khí: phân tích các hình chiếu, cạnh cắt trong bản vẽ

• Sau khi nhìn tổng quan toàn bộ bản vẽ, việc tiếp theo chính là xem xét những hình biểu diễn, trình bày có trong bản vẽ. Bao gồm các hình chiếu, mặt cắt,… theo thứ tự từ trái qua phải. 
• Sau đó xác định xem hình chiếu nào là hình chiếu chính, hình nào là hình chiếu cắt. Sau đó đọc đến các hình cắt trích nếu có. 

• Xem xét tỉ mỉ từng hình chiếu trong sự liên quan giữa chúng được thể hiện ở bản vẽ . 
• Các hình chiếu này sẽ giúp bạn hiểu rõ quan hệ lắp ráp giữa các chi tiết cũng như cách thức gia công chi tiết đó.

Bước 3: Đọc các kích thước chung và kích thước từng phần của các chi tiết

• Bước này cần phân tích kích thước của chi tiết và các phần tử của nó. Để biết được chi tiết đó to nhỏ như thế nào, dài ngắn ra làm sao. 
• Thông thường một bản vẽ chi tiết sẽ có kích thước quan trọng và kích thước tham khảo. Kích thước quan trọng thường được đóng trong ô vuông, kích thước tham khảo thì được biểu diễn trong ngoặc kép. 
• Ở bước này, cũng cần chú ý đến các kích phi (thước tròn của các lỗ)

Bước 4 Đọc các yêu cầu kỹ thuật, độ nhám bề mặt, dung sai của chi tiết.

• Trong bước này ta sẽ xác định độ nhám bề mặt của chi tiết gia công. Thông thường độ nhám của chi tiết sẽ được thể hiện ngay ở hình biểu diễn. Đôi khi chúng được thể hiện ở góc trên bên phải của bản vẽ. 
• Việc đọc xem các thông số kỹ thuật, dung sai, kích thước, độ nhám bề mặt rất quan trọng. Thông qua đó ta sẽ xác định được biện pháp công nghệ và phương pháp gia công để đảm bảo kích thước và độ nhám yêu cầu kỹ thuật của sản phẩm

Giảng viên Trương Thị Hoa
Bộ môn Điện – Cơ khí
FPT Polytechnic Hà Nội