Công nghệ thông tin (IT) đã và đang mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn, trong đó nghề quản trị mạng và quản trị hệ thống nổi bật như hai lĩnh vực chính yếu. Cả hai lĩnh vực này đều đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động của các tổ chức hiện đại, nhưng chúng có những đặc thù riêng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ phân biệt IT quản trị mạng và IT quản trị hệ thống, từ đó hiểu rõ hơn về đặc điểm, nhiệm vụ và cơ hội nghề nghiệp của từng lĩnh vực.

IT Quản trị hệ thống là gì?

IT quản trị hệ thống (System Administration) liên quan đến việc cài đặt, cấu hình, duy trì và giám sát các hệ thống công nghệ thông tin trong doanh nghiệp. Vai trò chính của người làm nghề này bao gồm:

• Triển khai và quản lý các hệ thống: Hệ thống ERP, CRM, HRMS và các hệ thống quản lý tài nguyên khác.
• Quản lý cơ sở dữ liệu: Đảm bảo dữ liệu được lưu trữ an toàn, sao lưu thường xuyên và có thể truy xuất nhanh chóng.
• Bảo trì hệ thống: Theo dõi hiệu suất hệ thống, cập nhật phần mềm và nâng cấp phần cứng khi cần.
• Hỗ trợ người dùng: Đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật cho nhân viên trong việc sử dụng các ứng dụng công nghệ.

Các kỹ năng cần thiết bao gồm hiểu biết sâu về hệ điều hành (Windows Server, Linux, macOS), có kiến thức về cơ sở dữ liệu (MySQL, Oracle, SQL Server). Bên cạnh đó là khả năng phân tích và giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.

Ví dụ thực tế: Một chuyên gia quản trị hệ thống có thể đảm bảo rằng hệ thống máy chủ (DC, Files Server, SQL server …) hoạt động ổn định.

IT Quản trị mạng là gì?

IT quản trị mạng (Network Administration) tập trung vào việc thiết lập và duy trì các kết nối mạng của doanh nghiệp, đảm bảo dữ liệu được truyền tải an toàn và hiệu quả. Nhiệm vụ chính bao gồm:

• Cài đặt và cấu hình mạng: Thiết kế, triển khai và bảo trì các mạng nội bộ (LAN), mạng diện rộng (WAN) và mạng không dây (Wi-Fi).
• Quản lý thiết bị mạng: Cấu hình và giám sát các thiết bị như router, switch, firewall.
• Đảm bảo an ninh mạng: Triển khai các giải pháp bảo mật, phát hiện và xử lý các mối đe dọa tiềm tàng.
• Giám sát lưu lượng mạng: Phân tích và xử lý sự cố liên quan đến mạng để giảm thời gian gián đoạn.

Kỹ năng cần thiết bao gồm kiến thức về giao thức mạng (TCP/IP, DNS, DHCP, VPN), kinh nghiệm với thiết bị mạng từ các nhà cung cấp như Cisco, Juniper, MikroTik và kỹ năng xử lý sự cố và đảm bảo an toàn mạng.

Ví dụ thực tế: Một chuyên viên quản trị mạng có thể giúp kết nối chi nhánh mới của công ty vào hệ thống mạng nội bộ hiện có, đồng thời đảm bảo dữ liệu di chuyển an toàn giữa các văn phòng.

Sự giống nhau giữa IT quản trị mạng và IT quản trị hệ thống

Mặc dù khác biệt về phạm vi công việc, cả hai nghề này đều có một số điểm chung. Cả hai đều hỗ trợ doanh nghiệp duy trì hoạt động mượt mà thông qua hệ thống công nghệ thông tin. An ninh là yếu tố chung, đảm bảo hệ thống và mạng đều được bảo vệ trước các mối đe dọa.

Người làm trong lĩnh vực này đều cần am hiểu sâu về các công cụ công nghệ, từ phần cứng đến phần mềm. Những tiến bộ trong công nghệ thông tin yêu cầu cả quản trị mạng và hệ thống phải không ngừng học hỏi.

Kết hợp vai trò quản trị mạng và quản trị hệ thống

Trong thực tế, ranh giới giữa quản trị mạng và hệ thống ngày càng mờ nhạt. Một chuyên gia IT có thể phải đảm nhận cả hai vai trò, đặc biệt là trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ, nơi tài nguyên nhân sự còn hạn chế. Các công cụ hiện đại như giải pháp quản trị dựa trên đám mây (Cloud Computing) đã tạo ra môi trường làm việc tích hợp, yêu cầu chuyên môn ở cả hai lĩnh vực.

Học gì để làm có thể làm?

Đối với phần lớn sinh viên đang còn ngồi trên ghế giảng đường, một câu hỏi quan trọng luôn được đặt ra là: “Nên học gì để làm được công việc đó và học như thế nào để hiệu quả?”

Trước tiên, các bạn hãy lên các trang web tuyển dụng uy tín để tìm kiếm công việc liên quan đến ngành mà bạn đang quan tâm. Sử dụng các từ khóa công việc cụ thể để xem nhà tuyển dụng yêu cầu những kỹ năng nào, từ đó bạn sẽ hình dung rõ ràng hơn về năng lực cần thiết. Điều này cũng giúp bạn hiểu được xu hướng thị trường lao động và mức độ phù hợp của bản thân đối với công việc.

Sau khi đã xác định được các kỹ năng hoặc chứng chỉ cần bổ sung, bạn có thể trực tiếp hỏi ý kiến thầy cô, những người có kinh nghiệm hoặc các anh chị đi trước để tìm ra cách học tập phù hợp nhất. Họ không chỉ có thể tư vấn về nơi học uy tín mà còn chia sẻ với bạn những chiến lược học tập đã được kiểm chứng.

Một bước quan trọng mà bạn không nên bỏ qua là chủ động xin học việc hoặc thực tập tại các công ty liên quan đến lĩnh vực mà bạn đang hướng đến. Dù chỉ là những vị trí không trả lương, đây là cơ hội vàng để bạn:

• Hiểu rõ hơn về quy trình làm việc thực tế.
• Rèn luyện kỹ năng mềm như giao tiếp, quản lý thời gian và làm việc nhóm.
• Xây dựng các mối quan hệ nghề nghiệp hữu ích cho sự phát triển sau này.
• Quan trọng nhất, bạn sẽ có kinh nghiệm thực tế – yếu tố luôn được các nhà tuyển dụng ưu tiên khi xem xét ứng viên.

Ngoài ra, hãy tham gia các hội thảo chuyên ngành, các câu lạc bộ sinh viên và các cộng đồng nghề nghiệp trực tuyến. Đây là môi trường lý tưởng để bạn vừa học hỏi, vừa xây dựng mạng lưới quan hệ. Nếu có thời gian, hãy thử thực hiện những dự án nhỏ liên quan đến lĩnh vực bạn muốn theo đuổi, vì thực hành luôn là cách nhanh nhất để nâng cao kỹ năng.

Hãy nhớ rằng, học không chỉ là tiếp thu kiến thức lý thuyết mà còn là sự linh hoạt trong việc áp dụng chúng vào thực tế. Chính tinh thần cầu tiến, sự chủ động trong việc học hỏi và tư duy mở sẽ là lợi thế lớn nhất để bạn thành công. Vì vậy, hãy bắt đầu ngay hôm nay, từng bước hoàn thiện bản thân và biến ước mơ nghề nghiệp của bạn thành hiện thực!

Kết luận

Nghề quản trị mạng và quản trị hệ thống đều đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và duy trì hạ tầng công nghệ thông tin của doanh nghiệp. Hiểu rõ sự khác biệt và mối liên hệ giữa hai lĩnh vực này không chỉ giúp bạn chọn đúng hướng phát triển sự nghiệp mà còn giúp bạn sẵn sàng đáp ứng những thách thức công nghệ trong tương lai. Dù bạn chọn hướng đi nào, quản trị mạng hay quản trị hệ thống, con đường IT luôn mang lại những cơ hội hấp dẫn và đầy tiềm năng.

Giảng viên Nguyễn Thưởng
Bộ môn Ứng dụng phần mềm
FPT Polytechnic Hà Nội